پوشـــاک لــــُـــری

 

در این بخش درباره انواع لباس محلی زنان لر صحبت می‌کنیم :

لباس این زنان شامل: کلاهک یا روسری، پیراهن، تنبان یا شلیته، جلیقه، سرداری و پاپوش است.

لباس زنان «لر» به دلیل تنوع رنگی زیاد و جذابیت بسیار بالا معروف بوده و عمومیت پیدا کرده است، به طوریکه نشانه هایی از این لباس در نقاط دیگر مثل لباس زنان عشایر بختیاری نیز دیده می شود. البته امروزه با گذشت زمان لباس های محلی دیگر از رونق افتاده اند و رنگ های شاد آن که امید به زندگی را در دل ها زنده می کرد، در کنج پستوها، صندوق ها و بقچه ها جای گرفته اند و بیشتر در مراسم ها، جشن ها و یا عزاداری ها می توان این لباس ها را بر تن زنان لر مشاهده کرد.

پوشش سر بانوان لرستان ( سرون )

 دختران و بانوان لرستان با چارقدهایی زیبایی موهای سرشان را پوشش می‌دهند. این چارقدها فقط بخشی از موهای آنها را می پوشاند. با پوشیدن این چارقدها موهای انها از کنار گوششان به بیرون آویزان می‌شود. همچنین زنان و دختران لر جلوی سرشان را با  تکه‌هایی از طلا یا نقره و مهره‌های زیبا می‌آرایند.

از میان سربند‌های زنان لرستان میتوان به تَرَه ، گل‌ و نیی ، کَت و گل‌ وَنیی ، هراتی و عرقچِن اشاره کرد. البته عرقچِن  کلاهی از جنس مخمل است و کمی با بقیه فرق میکند.

 

تره و گل‌وَنی

تره به روسری یا چارقدی می‌گویند که زنان و دختران لر در روزهای عادی سرشان می‌کنند. نام دیگر تره به زبان لری “ساوه” است.

 

در روزهای جشن و سرور و مراسم عروسی نوعی سرپوش رنگین و زیبا را بر روی تره با گره ای خاص به دور سر می پیچند و مابقی آن از پشت سر آویزان می‌ماند؛ به این سربند گل‌وَنی گفته می‌شود. رنگ لو‌َنی با توجه به سن و سال بانوان انتخاب می‌شود بدین گونه که زنان مسن‌تر پارچه‌هائی به رنگ تیره و طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دادند.

 

کَت ( Kat )

کَت به چارقدی بسیار بزرگ و ساده می‌گویند که زنان لر برای سرشان از ان استفاده می‌کنند . کت حاشیه‌هایی رنگی و ریشه‌دار دارد. کت گلبندی سرونی از جنس حریر و ابریشم و گل دار بوده دارد و با سکه های رنگی تزیین می‌شود . 

لباس‌های بدن زنان لری شاد و گشاد است. اکثرا رنگ‌هایی شاد برگرفته از طبیعت است و با سکههای طلایی و نقره ای و پولک تزیین شده است .

 

کِراس یا جُومَه

جالب است بدانید که جومه همان تن پوش اصلی زنان لر  است. جومه پیراهنی بلند و با آستین گشاد می‌باشد. پارچه جومه اکثرا گلدار و زیباست وجلوی آن چاک کمی است که با سکه تزیین می‌کنند.

بال کُل

طبق بررسی های بدست امده بال کل به لباس آستین کوتاهی از جنس مخمل می‌گویند که مخصوص زنان لری است. این لباس تا سرزانو است و آستینش کوتاه و جلو باز می‌باشند. این بال کل را هم زنان لری روی لباسشان می‌پوشند. برای تزیین بال کل میتوان سر آستین‌ها و حاشیه آن را  با هنر زیبای کرمَک‌ دوزی و … تزیین کرد و در مراسم های مهم پوشید.

 

یال لباس

یال یکی از لباس‌های سنتی زنان لر و یک نوع کت مخملی می‌باشد. زنان لرستان از یال برای مراسم شادی بر روی لباسهایشان استفاده می‌کنند. زن‌های جوان یال قرمز و زنان مسن‌تر یال سورمه ای یا قهوه ای استفاده می‌کنند.

 کلنجه

کلنجه به نیم تنه‌ای مخملی روشن با حاشیه‌های یراق دوزی و کرمک دوزی می‌گویند. جلوی کلنجه  را با سکه‌های نقره ای گوشه‌دار می‌آرایند.

 

شاوال یا پاپوش

زیر جامه ای لیفه دار یا کمری دار شبیه شلوار کردی از پارچه های رنگی که زیر پیراهن زنان لرستان می پوشند. شاوال دوقسمتی و دورنگی دوخته می شده به این صورت که از دمپا تا حدود بالای زانو، پارچه‌ی ساده با نقش‌بندی و نواردوزی شده و قسمت بالاتر آن به رنگ دیگر و گل‌دار بوده است. پاپوش زنانه دونوع ساده و مخملی بوده که ساده و یا گل دار برای استفاده در مزرعه و خانه، شلوار مخملی با برش خاص که در بالا گشاد و در پایین آن تنگ می شده  برای میهمانی ها استفاده می شده است.

 

چارشو

زنان لرستان چادر شبی سفید و گلدار را برروی همه لباس‌های خود می‌پوشیدند برای رعایت حجاب کامل. عروس باید در روز عروسی چارشو را برروی لباس خود می‌انداخت.

 

آژیه یا آجیده

آژیه یا آجیده گیوه ای با رویه بافتنی  و زیره چرمی خالص  و آج دار است که زیره آن  توسط مردان آژیه کش آماده می‌شد. بافت رویه این گیوه دو نوع زنان و مردانه دارد که بافت زنانه را بیشتر نوعروسان به پا می‌کنند.

پوشاک مردان لر

ستره

قبایی مخصوص که بلندای آن تا زیر زانوست و مردان لرستان در مراسم رسمی آن را به تن میکنند. ستره یکی از قدیمیترین پوشاک اصل ایرانی است.

 

کلاه نمدی

مردان لر کلاهی مدور بدون لبه‌ای و از جنس نمد به سر میگذارند.

 

شال

دور کمر مردان برروی لباس پارچه ای سفید و بلند از جنس چلوار پیچیده میشود. بلندی این شال به عرض ۶۰ تا۹۰ سانتیمتر و به طول ۶ تا ۹ متر است و مثل بقیه لباس ها با توجه به شرایط زندگی لرها زراحی شده است، در مواقع ضروری برای بستن زخم و یا طناب و برخی مواقع به عنوان کفن استفاده میشود.

 

کپنک یا فرجی

مردان لر نوعی قبای نمدی و پشمی محکم به تن می کنند که بیشتر چوپانان این نوع قبا را به تن دارند و همچنین به خاطر ترکیب فشرده بافت آن در هنگام نبرد به عنوان لباس رزم می‌پوشند.

گیوه

گیوه، نوعی کفش دست ساز و محلی است با رویه بافته و کف چرم یا پلاستیکی محکم ضخیم که مردان به پا می‌کنند.

چوقا

مردان لر در مناطق بختیاری و چهارمحال نوعی بالاپوش  به تن می‌کنند که حاصل دست هنرمند زنان و از جنس پشم گوسفند است.